گروه فرهنگ و هنر- روز گذشته رئیس فرهنگستان هنر معارفه شد . او وارد فرهنگستانی شد که پر است از نشانه ها. از نشانه های مردی که گرچه دیگر رئیس فرهنگستان نیست اما قطعا آیندگان چه بخواهند چه نخواهند حضور معنوی او را در فرهنگستان هنر هر روز نظاره می کنند. ریاست بیش از یک دهه او بر فرهنگستانی که خود موسس آن بود باعث شد تا از او به عنوان خالق اولین ها و آخرین ها در فرهنگستان یاد کنند. این لقب را همکاران و نزدیکان میرحسین در فرهنگستان به او می دهند.
کافی است کمی پائین تر از خیابان طالقانی در خیابان ولی عصر قدم بزنید.آنگاه نشانه ها و خلاقیت ها شروع می شود. مردمانی را می بینید که در شلوغی این شهر پر هیاهو برای لحظه ای توقف می کنند. آن ها محسور بنایی شدند که «رواق هنر ایران» می خوانندش. چشم ها با دقت این بنای زیبا را می کاود و سپس به تابلویی می رسد که درباره بنا توضیح داده شده است. شاید اکثر افراد، وقتی به نام معمار و طراح آن می رسند رفتاری همراه با تحسین و شاید گاهی تعجب بروز دهند. آری بر این تابلو نام «میرحسین موسوی» به عنوان طراح و معمار بنا حک شده است و فرهنگستان هنر از اینجا شروع می شود و این شروعی است بر خلق بسیاری از اولین ها و آخرین ها در فرهنگستان.
رواق هنر -۱۳۸۸
به گزارش خبرنگار «کلمه»، رواق هنر بیانگر نه فقط تخیل و تفکر میرحسین موسوی، بلکه بیانگر روح فرهنگ ایرانی-اسلامی عصر ماست، زیرا مولف این بنا چنان با فرهنگ ایرانی-اسلامی درآمیخته است که اثرش روح این فرهنگ را بازمی‌تاباند. در این ساختمان و در این محوطه کوشش شده است تا از عناصر سنتی و مدرن به طور همزمان استفاده شود. به همین دلیل، در این بنا می‌توان گفتگوی گذشته و حال، سنت و تجدد، تداوم و خلاقیت را شنید.
این فضا برای عابران خسته و شتاب آلود خیابان، دعوتی است برای نظاره بازی میان نور و آب و رنگ و حضور انسان و دری گشوده که آغوش‌اش را برای نشستن، گفتگو کردن و درنگ نمودن در همهمه شلوغ و خاکستری رنگ‌ها، صداها و تضادهای این خیابان باز می‌کند. سپیدی رواق چون حاشیه سفید کتاب‌ها ترا به خواندن دوباره خیابان و رفتن دعوت می‌کند و این تلاش برای لذت بردن از معماری و فضا ندایی است برای همگانی کردن هنر به دور از قیل و قال این روزها و همگانی کردن هنر تنها با اشتراک گذاردن و سهیم کردن مردم در لذتی که از آن می بریم حاصل خواهد شد و فرهنگستان هنر توانسته است به خوبی سهم‌اش را به عابران این خیابان تقدیم کند.
وقتی از این رواق می گذری تا به ساختمان فرهنگستان هنر برسی این شعر را تکرار می کنی که :بر این رواق زبرجد نوشته‌اند به زر// که جز نکویی اهل کرم نخواهد ماند.
داخل ساختمان فرهنگستان هم نشانه ها ادامه دارد.
*خیالی خاطره انگیز از نگارخانه خیال
اگر برای نخستین بار به فرهنگستان هنر بروی احساس می کنی به شهری غریب وارد شده ای که امکان گم شدن در آن زیاد است. شهری زبیا که هر بخش آن یک اثر هنری است. اما کم کم می توان با محیط انس گرفت و در آن احساس راحتی کرد.
اگر آینه کاری، نقوش فیروزه ای رنگ، حوضخانه، گچ بری های مقرنس و … را ببینی و اندیشه ات رنگ و بوی زیباترین خیال شرقی را نگیرد، به ایرانی بودنت شک کن. وارد «صبا» که می شوی باید شرقی باشی تا تمام بدنت به تپش در بیاید و چنان به وجد در آیی که یادت برود برای چه آمده بودی…
نمی دانم این از عشق ایرانی است یا از زیبایی بی حد نقوش شرقی، چنان اندیشه ات را آن دورها می برند که یادت می رود کجایی و برای چه آمده ای. تنها اندرونی و بیرونی به ذهنت می رسد و چارقد های سه گوش قدیم تر ها.
موسسه فرهنگی هنری «صبا» در زمینی به مساحت ۲ هزار و ۹۶۸ متر مربع ساخته شده‌است. ساختمان «صبا» و نگارخانه «خیال» که بخشی از فرهنگستان هنر هستند به وسیله یک راهرو به یکدیگر متصل می شوند.
خانه صبا به عنوان یک خانه کلنگی در اختیار این فرهنگستان قرار گرفته بود تا پس از تخریب، به جای آن ساختمان مناسبی ساخته شود. اما مهندس میرحسین موسوی، رئیس فرهنگستان هنر، در بازدید از آن به این نتیجه رسید که خانه صبا، ارزش فرهنگی فراوانی دارد و باید حفظ شود. خانه صبا بازسازی شد و بعد، در کنار آن فضایی برای احداث ساختمانی تازه فراهم آمد. ساختمان «صبا» در سال ۱۳۱۵ با کاربری مسکونی ساخته شد و در سال ۱۳۸۱ با تغییر کاربری مرمت شده است.
در ساختمان «صبا» بخش های زیبایی چون اتاق آئینه، حوضخانه با کاشی کاری، گچ بری های مقرنس شکل در حاشیه سقف اتاق ها، سنگ های مرمر نفیس در کف و دیوارها، پنجره های رفیع با گره چینی و شیشه های رنگی با نقوش اصیل دیده می شود.
اما ورود به نگارخانه «خیال» ترا به خیالی دور می برد.
افتتاح نگارخانه ملی ایران و نگارخانه خیال شرقی-۱۳۸۴
«می دانید چرا دیوارهای این نگارخانه اینقدر بلند است؟»صدای یکی از مسئولان نگارخانه ترا از خیال دور می کند و توجهت را به دیوار های بلند جلب می کند. آن مسئول بدون آنکه منتظر پاسخ تو باشد می گوید:«دیوارها به این خاطر بلند است تا هنرمند را از قاب کوچک جدا کند و او را عادت دهد تا در بوم های بزرگ آثار خود را ارائه دهد.»
او از ویژگی های این نگارخانه که معمار آن «میرحسین موسوی» است می گوید:«این نگار خانه به نوعی طراحی شده است که نور مستقیم به آن می تابد. در واقع اثر هنری در گالری هایی همچون خیال از نو آفریده می شوند و با هر نگاهی یک اثر تولیدی دیگر می یابد علاوه بر این همیشه بین هنرمندان سنتی و مدرن ما فاصله وجود داشته است اما سالن های این نگارخانه فرصتی را به وجود آورده که آثار هنری هنرمندان سنتی را در کنار آثار هنرمندان مدرن می توان مشاهده کرد. این سالن ها روی هم سایه نمی اندازند و با یک معماری مدرن طراحی و تفکیک شده اند. »
این فرد ادامه می دهد:«این نگارخانه به خوبی توانست به ظرفیت حرفه ای هنر کشور بیافزاید.»
نمایشگاه تجلی عاشورا در آیینه خیال-۱۳۸۴
این نگارخانه در نوع خود، بزرگ ترین نگارخانه ساخته شده در مقطع بعد از انقلاب اسلامی محسوب می شود در دو طبقه شمالی جنوبی و دو نیم طبقه شرقی و غربی با ۱۳ تالار احداث شده است. این مرکز در مجموع با هفت نگار خانه دارای ۵۸۵ متر مربع سطح دیواره است. احداث این نگارخانه ، از شهریور ۱۳۸۱ آغاز شد و در مهرماه ۱۳۸۲ به پایان رسید.
*معرفی مکتب های هنری، مرورهای تاریخی و…
در فرهنگستان هنر این نوع بنا ها کم نیستند اما علاوه بر بناها بسیاری اقدامات هم در این یک دهه باعث ماندگار شدن نام «میرحسین موسوی» در فرهنگستان نیز شده است.لیست اقدامات این یک دهه بسیار بلند بالا است که به بخش کوچکی از آن اشاره می شود.
یکی از کارهای بزرگ فرهنگستان در این یک دهه معرفی مکتب های هنری بوده است . بررسی و معرفی مکتب های هنری تبریز، شیراز ، اصفهان، تهران و … برای نخستین بار توسط فرهنگستان هنر انجام شد. این اقدامات علاوه بر تهران در شهرستان ها نیز صورت گرفت.
یکی دیگر از اتفاق های مهم در فرهنگستان هنر مرورهای تاریخی بود که هیچ گاه سابقه نداشته است که به طور علمی موضوعات هنری اینگونه مرور شوند به طور مثال مرور ۱۰۰ سال نقاشی معاصر ایران یا مروری بر یکصد سال نگارگری ایران یا مروری بر یکصد سال هنر عاشورا از جمله مهمترین این اقدامات بوده است. بسیاری از آثار در این مرورهای تاریخی جمع آوری شدند و برای یکبار و نخستین بار و حتی می توان گفت آخرین بار به نمایش درآمدند.
برگزاری نمایشگاه های استانی و کشف استعدادهای هنرمندان استانی از دیگر اقدامات فرهنگستان هنر در این مدت بود. هنرمندانی که از دورترین نقاط ایران کشف شدند و آثارشان به نمایش در آمد.
تجلیل از فرزانگان هنر ۱۳۷۹
حوزه تمدنی جهان اسلام از محورهای اساسی اساسنامه فرهنگستان هنر است که به این منظور چندین جشنواره بین المللی برگزار شد که تنها در حد یک جشنواره نبود بلکه این جشنواره ها بستری را فراهم کرد تا مطالعات زیربنایی در هنر جهان اسلام انجام شود. در این مدت جشنواره های بین المللی خوشنویسی جهان اسلام، ۴ دوره نقاشی جهان اسلام، ۳ دوره پوستر جهان اسلام و یک دوره عکس جهان اسلام به طور پرشوری برگزار شد.
فرهنگستان در حوزه تمدنی ایران قدیم نیز فعالیت های گسترده ای را انجام داد. زمینه های ایجاد دکترای فلسفه هنر در دانشگاه ها به وسیله فرهنگستان شکل گرفت.
توجه به هنرهای سنتی و از یاد رفته ایران از دیگر اقدامات فرهنگستان هنر بوده است. تجلیل از هنرمندان هنرهای سنتی نیز هر ساله توسط فرهنگستان انجام می گرفت.
همایش بین المللی بزرگداشت استاد کمال الدین بهزاد-۱۳۸۲
تجهیز گنجینه فرهنگستان هنر،تاسیس پژوهشکده هنر، تجهیز کتابخانه تخصصی فرهنگستان هنر که بیش از ۲۰۰ هزار جلد کتاب تخصصی دارد، ایجاد موسسات انتشاراتی فرهنگستان،نقش جهان، آسمان، صبا و ساخت موزه هنرهای معاصر فلسطین، مرکز رویدادهای معماری و بسیاری دیگر از اقدامات که تشریح هریک از فعالیت های این نهادها بسیار مفصل است از دیگر اقدامات فرهنگستانی است که از کمک های دولتی کمترین بهره را می برد.
یکی از افتخارات فرهنگستان به ساختمان آن است . زمانی قرار بود تمام فرهنگستان های کشور در تپه های حقانی متمرکز شوند . گرچه برای فرهنگستان زبان و ادب، علوم و علوم پزشکی محل هایی در نظر گرفته شد اما برای فرهنگستان هنر در آن تپه ها مکانی اختصاص نیافت. این امر باعث شد تا ساختمان فعلی فرهنگستان به بزرگترین مرکز فرهنگی خاورمیانه تبدیل شود در حالیکه سرنوشت ساخت سه فرهنگستان در تپه های حقانی هنوز نامشخص است.
در این یک دهه آنقدر اتفاق های خوب در حوزه فرهنگ و هنر در فرهنگستان اتفاق افتاد که خاطره ای خوب را در ذهن اهالی فرهنگ و هنر حک کرد گویی جای جای فرهنگستان نشانه است. نشانه هایی از مردی هنرمند، نقاش ، معمار ، مدیر و سیاستمدار.
برای خروج از فرهنگستان می توانی از مرکز صبا خارج شوی و به گذری برسی که قرار است تبدیل به گذر فرهنگ و هنر شود. با بسته شدن خیابان برادران مظفر کارگران مشغول احداث سنگ فرش های گذر هستند تا در آینده ای نزدیک هنرمندان بتوانند کارگاه های هنری خود را در این گذر برپا دارند. این آخرین نشانه ای است که میرحسین موسوی از خود در فرهنگستان به یادگار گذاشته است. حال می توانی این شعر را با خود زمزمه کنی و از گذر فرهنگ بگذری: زندگی صحنه زیبای هنرمندی ماست؛هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود؛ صحنه پیوسته بجاست؛ خوش تر آن نغمه که مردم بسپارند به یاد…
این نظر توسط نویسنده حذف شده است.
پاسخحذف